Szukaj w serwisie

Kategorie:

Abc mieszkania | Wydarzenia | Ciekawe imprezy | Praktyczne porady | Nowo¶ci | Aran¿acje | ¦wiêta | Domy i mieszkania

Tutaj jeste¶: Aktualno¶ci / Praktyczne porady

Prawo do zachowku

kategoria: Praktyczne porady, oprac.: Redakcja, ¼ród³o: Pó³noc Nieruchomo¶ci

Mo¿liwo¶æ swobodnego formu³owania testamentu niesie ze sob± niebezpieczeñstwo, i¿ spadkodawca w taki sposób rozdysponuje maj±tkiem, ¿e pozbawi cz³onków najbli¿szej rodziny jakichkolwiek korzy¶ci za spadku. Testator, czyli osoba sporz±dzaj±ca testament, ma bowiem prawo ukszta³towaæ go w taki sposób, ¿e rozporz±dzi maj±tkiem na rzecz dowolnie wskazanych osób, nawet zupe³nie obcych.

W takich sytuacjach prawo spadkowe chroni cz³onków najbli¿szej rodziny spadkodawcy poprzez zastosowanie systemu zachowku. Polega on na tym, ¿e prawo gwarantuje okre¶lonym osobom zaliczanym do krêgu spadkobierców ustawowych korzy¶æ pieniê¿n±, bêd±ca równowarto¶ci± u³amka czê¶ci, w jakiej ka¿da z tych osób by³aby powo³ana do spadku, gdyby dziedziczy³a na podstawie ustawy.

Zatem, je¶li osoba uprawniona do zachowku nie jest powo³ana do dziedziczenia, poniewa¿ spadkodawca ustanowi³ innych spadkobierców, ma ona jedynie roszczenie wzglêdem tych spadkobierców o zap³atê odpowiedniej kwoty, natomiast nie staje siê przez to spadkobierc±, gdy¿ by³oby to wbrew woli spadkodawcy.

  • Kiedy i kto mo¿e korzystaæ z prawa do zachowku?

Do zachowku uprawnieni s± (k.c. art. 991, par. 1): zstêpni, ma³¿onek,rodzice spadkodawcy.

O tym, kto w danym wypadku jest uprawniony do zachowku, decyduje kolejno¶æ powo³ania okre¶lona w przepisach dotycz±cych dziedziczenia ustawowego. Zatem, uprawnienie do zachowku przys³uguje przede wszystkim dzieciom (czyli zstêpnym) i ma³¿onkowi spadkodawcy. Natomiast, je¿eli dziecko spadkodawcy nie do¿y³oby otwarcia spadku, do zachowku by³yby uprawnione jego dzieci, czyli wnuki spadkodawcy. Na równi ze zstêpnymi spadkodawcy traktowani s± przysposobieni przez niego oraz zstêpni tych przysposobionych. Je¶li chodzi o rodziców spadkodawcy, mog± byæ uprawnieni do zachowku jedynie w braku zstêpnych. Dzieje siê tak poniewa¿ tylko w tym przypadku wchodzi w grê ich powo³anie do spadku z ustawy.

  • Komu zachowek nie przys³uguje?
  1. Osobom, które na podstawie przepisów traktowane s± tak jakby w ogóle nie do¿y³y otwarcia spadku.  S± to osoby, które zrzek³y siê dziedziczenia, zosta³y uznane za niegodne albo ci, którzy odrzucili spadek przypadaj±cy im z ustawy. Nale¿y jednak pamiêtaæ, ¿e odrzucenie spadku przypadaj±cego z testamentu nie niesie ze sob± pozbawienia prawa do zachowku, poniewa¿ taki spadkobierca pozostaje w dalszym ci±gu uprawnionym do dziedziczenia z ustawy.
  2. Osobom, które zosta³y w testamencie pozbawione zachowku w drodze wydziedziczenia
  3. Ma³¿onkowi, który zosta³ wy³±czony od dziedziczenia na podstawie odpowiednich przepisów k. c

Je¶li zstêpny spadkodawcy jest pozbawiony prawa do zachowku z którejkolwiek z ww. przyczyn, uprawnienie do zachowku w dalszym ci±gu przys³uguje jego zstêpnym czyli wnukom spadkodawcy. Jedyny wyj±tek ma miejsce w przypadku, gdy nast±pi³o zrzeczenie siê dziedziczenia obejmuj±ce zstêpnych zrzekaj±cego siê. Je¿eli natomiast nie ma zstêpnych spadkodawcy poza tymi, którym uprawnienie do zachowku nie przys³uguje, uprawnieni bêd± rodzice spadkodawcy.

Osoby wymienione w ustawie jako spadkobiercy ustawowi ale pominiête w grupie uprawnionych do zachowku, czyli rodzeñstwo i zstêpni rodzeñstwa spadkodawcy, nie maj± prawa do zachowku.

  • Procedura korzystania z prawa do zachowku

Trzonem uprawnienia do zachowku jest przys³uguj±ce uprawnionemu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zap³atê okre¶lonej sumy pieniê¿nej, koniecznej do pokrycia zachowku albo do jego uzupe³nienia.

Roszczenie to przys³uguje uprawnionemu je¶li nie otrzyma³ on równowarto¶ci nale¿±cego siê mu zachowku w postaci darowizny uczynionej przez spadkodawcê, b±d¼ w postaci powo³ania do spadku, b±d¼ te¿ w postaci zapisu.

W przypadku gdy uprawniony nic nie otrzyma³ od spadkodawcy w ¿adnej z wy¿ej wymienionych form, jego roszczenie opiewaæ bêdzie na pe³n± wysoko¶æ zachowku. Je¶li natomiast warto¶æ darowizny, udzia³u spadkowego albo zapisu jest mniejsza ni¿ wysoko¶æ zachowku , uprawniony mo¿e ¿±daæ sumy koniecznej do jego uzupe³nienia.

Roszczenie o zap³atê sumy pieniê¿nej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupe³nienia, nale¿y zwróciæ przeciwko spadkobiercy, który staje siê w ten sposób d³u¿nikiem uprawnionego do zachowku. Je¶li spadkobierca sam nie spe³nia roszczenia, sprawê mo¿na skierowaæ na drogê s±dow± poprzez wytoczenie powództwa. Roszczenia o zachowek mo¿na dochodziæ w ci±gu 3 lat od otwarcia spadku. Pozew o zachowek nale¿y z³o¿yæ w s±dzie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Jako strony nale¿y w nim wskazaæ siebie - jako powoda oraz osobê zobowi±zan± do pokrycia zachowku lub jego uzupe³nienia - jako pozwanego. W pozwie nale¿y te¿ zawrzeæ ¿±danie aby s±d zas±dzi³ od pozwanego wyliczon± kwotê tytu³em nale¿nego nam zachowku, ta kwota to tak zwana warto¶æ przedmiotu sporu. Nastêpnie nale¿y uzasadniæ nasze ¿±danie. Pozew nale¿y równie¿ op³aciæ. Op³ata w sprawie o zachowek wynosi 5% warto¶ci przedmiotu sporu. Je¶li nie jeste¶my w stanie ponie¶æ kosztów wniesienia pozwu, mo¿emy w nim wyst±piæ o zwolnienie z op³aty. Je¿eli s±d uzna, i¿ istotnie nie jeste¶my w stanie ui¶ciæ nale¿nej kwoty bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania siebie i rodziny, zwolni nas z kosztów.

  •  Czy korzystaj±cy z prawa do zachowku powinni zwróciæ siê o pomoc prawn±?

Formu³uj±c „pierwsze” roszczenie o pokrycie zachowku lub jego uzupe³nienie poradzimy sobie bez pomocy prawnika. Wezwanie d³u¿nika do zap³aty zachowku mo¿emy sformu³owaæ samodzielnie na pi¶mie. Je¶li d³u¿nik oka¿e siê „oporny” i nie zechce spe³niæ naszego ¿±dania, mo¿emy wyst±piæ przeciwko niemu z powództwem o pokrycie zachowku b±d¼ te¿ o jego uzupe³nienie. Pozew mo¿emy sporz±dziæ samodzielnie, korzystaj±c np. z dostêpnych w Internecie wzorców, jednak¿e nale¿y pamiêtaæ, i¿ powinien on byæ nale¿ycie skonstruowany. Decyzja o tym czy wkraczaj±c na drogê s±dow± zechcemy skorzystaæ z pomocy prawnika, czy te¿ czujemy siê na si³ach na w³asn± rêkê dzia³aæ przed s±dem, nale¿y tylko i wy³±cznie do nas.

  • Ustalenie wysoko¶ci zachowku - zachowek a darowizna

Wysoko¶æ zachowku ustala siê za pomoc± obliczeñ, które mo¿emy podzieliæ na trzy etapy:

  1. Okre¶lenie udzia³u spadkowego, który stanowi podstawê do obliczenia zachowku. Ten udzia³ jest wyra¿ony w odpowiednim u³amku. Udzia³ spadkowy ustala siê w zasadzie w ten sposób, ¿e za punkt wyj¶cia bierzemy udzia³ w jakim dany uprawniony by³by powo³any do spadku przy dziedziczeniu z ustawy. Udzia³ ustalony w ten sposób mno¿y siê przez 2/3, gdy uprawniony do zachowku jest trwale niezdolny do pracy lub ma³oletni, a przez ½ w pozosta³ych wypadkach. Uzyskany u³amek wyra¿a udzia³ spadkowy, który stanowi podstawê do obliczenia zachowku.
     
  2. Nastêpnie ustala siê warto¶æ pieniê¿n± spadku, do której trzeba doliczyæ warto¶æ okre¶lonych darowizn, uczynionych przez spadkodawcê za ¿ycia. Suma, któr± uzyskamy w ten sposób nazywa siê substratem zachowku.
    Nale¿y doliczyæ warto¶æ darowizn uczynionych przez spadkodawcê na rzecz spadkobierców, osób uprawnionych do zachowku oraz innych osób, z wyj±tkiem drobnych darowizn, zwyczajowo przyjêtych w danych stosunkach.
    Natomiast nie dolicza siê darowizn dokonanych przed wiêcej ni¿ dziesiêciu laty licz±c wstecz od dnia otwarcia spadku, na rzecz osób nie bêd±cych spadkobiercami ani uprawnionymi do zachowku. Wynika st±d, i¿ darowizny uczynione na rzecz osób bêd±cych spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku dolicza siê , choæby zosta³y dokonane dawniej ni¿ na dziesiêæ lat przed otwarciem spadku.
    Przy obliczaniu zachowku nale¿nego zstêpnemu nie dolicza siê do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcê w czasie, gdy nie mia³ zstêpnych, chyba ¿e darowizna zosta³a dokonana na mniej ni¿ trzysta dni przed urodzeniem siê zstêpnego.

    Przy obliczaniu zachowku nale¿nego ma³¿onkowi nie dolicza siê do spadku darowizn, które spadkodawca uczyni³ przed zawarciem z nim ma³¿eñstwa.
     
  3. Na koñcu mno¿y siê substrat zachowku przez u³amek, w którym wyra¿a siê udzia³ stanowi±cy podstawê do obliczania zachowku. Iloczyn da nam poszukiwan± wielko¶æ, czyli warto¶æ zachowku.
  • Przedawnienie prawa do zachowku

Roszczenie o zachowek jest roszczeniem maj±tkowym i jako takie ulega przedawnieniu. Nale¿y przez to rozumieæ, i¿ po up³ywie okre¶lonego terminu, pozwany, czyli osoba zobowi±zana do zaspokojenia roszczenia o zachowek, mo¿e podnie¶æ zarzut przedawnienia w postêpowaniu s±dowym i tym samym skutecznie „obaliæ’ powództwo.

Termin przedawnienia w przypadku roszczeñ o zachowek wynosi 3 lata. Data rozpoczêcia biegu terminu przedawnienia zale¿y od tego, przeciwko komu powód kieruje roszczenie. Je¶li przeciwko spadkobiercom, termin bêdzie siê liczy³ od dnia og³oszenia testamentu, a je¶li przeciwko osobie, która otrzyma³a od spadkodawcy darowiznê – od dnia otwarcia spadku.

Przerwanie biegu przedawnienia. Zgodnie z przepisami k. c. przerwanie biegu przedawnienia nastêpuje poprzez ka¿d± czynno¶æ przed s±dem lub innym organem powo³anym do rozpoznania spraw lub egzekwowania roszczeñ danego rodzaju albo przed s±dem polubownym, przedsiêwziêt± w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Po ka¿dym przerwaniu przedawnienia jego termin biegnie na nowo, z tym ¿e, je¶li przerwanie nast±pi³o przez wskazan± czynno¶æ, przedawnienie biegnie na nowo dopiero od momentu zakoñczenia postêpowania s±dowego.

Bêd± to czynno¶ci takie jak: wytoczenie powództwa o zap³atê zachowku, zawezwanie do próby ugodowej, wniosek o zabezpieczenie roszczenia o zachowek czy powództwo o ustalenie istnienia nale¿no¶ci z tytu³u zachowku. Nale¿y jednak pamiêtaæ, ¿e samo „nieformalne” wezwanie d³u¿nika do zap³aty zachowku nie przerwie biegu przedawnienia.

Oczywi¶cie bieg terminu przedawnienia zostanie przerwany, gdy osoba przeciwko której roszczenie o zachowek przys³uguje, uzna to roszczenie.

autor: oprac.: Redakcja, ¼ród³o: Pó³noc Nieruchomo¶ci

powrót

 

Dodaj komentarz:

Dodaj swój komentarz
Autor komentarza:
Tre¶æ komentarza:
Kod:
Wpisz kod:
Akceptujê regulamin

Wasze komentarze:

Aktualnie brak komentarzy

Szukaj:
 
 

Zobacz równie¿:
PROJEKT I WYKONANIE: www.themedia.pl  
GŁÓWNA / O NAS / REKLAMA / POLITYKA PRYWATNOŚCI / KONTAKT
Copyright © 2010 by www.panoramawnetrz.pl Wszelkie prawa zastrzeżone